Veelvoorkomende misvatting over wie de naamgever van de Sijmen Molstraat nu eigenlijk was

Sijmen Mol verdiende vernoeming door verbetering haven

Door Laurens Tol

NL: Volendam kent weinig doodlopende straten, wegen en paden. De Sijmen Molstraat is een bekende kruisvormige straat waar aan een kant geen doorgaand verkeer mogelijk is. Deze ligt ingeklemd tussen de Conijnstraat en Meerzijde in de Oude Kom. De geringe breedte ervan doet vermoeden dat verkeersdoorstroming in de tijd van haar ontstaan geen grote rol speelde. Er bestaat een veelvoorkomende misvatting over wie de naamgever van de Sijmen Molstraat nu eigenlijk was.

Een naamgenoot was namelijk rector van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze Sijmen Mol verrichtte in de benarde periode van toen een levensreddende daad. Hij praatte met de Volendammer vissers en overtuigde ze om meerdere malen naar Friesland te varen om daar aardappelen op te halen met hun botters. Dit gebeurde in de Hongerwinter van 1944-1945. Het was in deze periode met name in januari erg koud en een groot deel van de bevolking leed toen aan een gebrek aan voedsel. In onze tijd is het nauwelijks voorstelbaar dat in dit gruwelijke jaargetijde minstens twintigduizend mensen omkwamen van de honger en kou. En voor een hoop burgers die het overleefden, waren de geestelijke en lichamelijke gevolgen groot.
De tochten over het IJsselmeer naar Friesland waren hachelijke ondernemingen tijdens de Duitse bezetting. Maar ze redden het leven van een groot aantal mensen. De eerste porties waren bestemd voor het gasthuis van Sijmen Mol. Daarna konden de vissers er hun Volendammer medeburgers mee voeden. De door hen meegebrachte aardappelen zorgden ervoor dat zij deze zwarte winter uit de geschiedenis konden overleven. Het deel van de piepers dat overbleef, brachten de Volendammer vissers naar mensen in Amsterdam en ’t Gooi. Hoewel deze Sijmen Mol bijdroeg aan de bovengenoemde ware heldendaad, is hij niet degene aan wie de Volendamse straat is vernoemd.

‘Dat zijn vader als visser verdronk, weerhield de illustere Volendammer er niet van om voor hetzelfde beroep te kiezen’

Die Sijmen Mol is van een eerdere generatie. Hij werd namelijk geboren op 24 september 1820, als zoon van Jan Mol en Geertje Jonk. Sijmen kon helaas niet lang genieten van de aanwezigheid van zijn vader. Op slechts 26-jarige leeftijd verdronk Jan Mol in de buurt van Terschelling op de Noordzee. Zijn moeder Geertje vond daarna opnieuw de liefde en hertrouwde met Thoom Veerman. Hij werd ook wel ‘Ouwe Thoom’ of ‘Toomes’ genoemd. Aan deze stiefvader had Sijmen zijn bijnaam ‘Sijmen van Toomes’ te danken.
Dat zijn vader als visser verdronk, weerhield de illustere Volendammer er niet van om voor hetzelfde beroep te kiezen. Hij werkte om zijn gezin van negen kinderen te kunnen onderhouden, dat hij samen met Antje Schilder stichtte. Op 7 januari 1844 trouwde Sijmen met haar. Hun kroost bestond uit vijf jongens en vier meisjes. Zoals in die tijd vaker voorkwam, overleden drie van hen op jonge leeftijd. De rest zorgde voor een enorm nageslacht. Daar kwamen onder anderen de ‘Kompikken’ van de Meergracht en Pastoor van der Weidenstraat uit voort. Tot de nakomelingen behoren verder de families Molenaar (Zestig), ‘Jaap van Kleine Sijmen’ en Mol (Jawek). Daarnaast die van Dirk en Ab ‘Van Job’. Dit is slechts een selectie. De namen van alle ‘Sijmens’ in deze families zijn terug te voeren tot hun verre voorvader.
Sijmen Mol verdiende de eer van vernoeming door zijn verdiensten als havenmeester in Volendam. Na een aantal jaar als visser gewerkt te hebben, ging hij dit ambt bekleden. Hij spande zich in om de haven van het dorp te verbeteren. Op dit gebied betekende hij dusdanig veel dat zijn naam anno 2021 nog steeds op een straatnaambord prijkt. ‘Sijmen van Toomes’ overleed op 21 november 1902. Hij bereikte de leeftijd van 82 jaar.
Dit stuk is geschreven met dank aan de door zorgvuldig onderzoek verkregen feitelijke informatie van Jan Schilder (Vik).

EN: Sijmen Molstraat
The name of this street is dedicated to Sijmen Mol, who lived from 1820 till 1902. Even though his father had drowned at the age of 26 on the North Sea off the coast of Terschelling, Sijmen – like most Volendammer men of his age – became a fisherman. However, after several years Sijmen changed profession: he became the harbour master of Volendam. In this function he worked hard to improve the conditions of the Volendam harbour and with great success! It is for this reason that Sijmen Mol was honoured with having a street named after him.
(In 1844 Sijmen had married Antje Schilder and together they had nine children, of whom three unfortunately died at an early age. Nevertheless, the remaining children had enough offspring to make a significant contribution to the growth of the Volendam population.)

M’n moeder Jans Keijzer (van de Roek) staat rechts naast/ achter haar broertje Sijmen (1920-1931), die de hand vasthoudt van zijn zusje Aaltje (later getrouwd met Jan Looze op ’t Kalf).
Links staan m’n bap en ootje in de deuropening, Jan Keijzer (de Roek) en Aagje Schilder (Aagt van de Bok).
Daar links achter staan Evert Kroon (Korloot en zijn vrouw Geertje Schilder (Geert van Klaas de Kerel). Rechts staat Jan Zwarthoed (Jennootje) in de deuropening.
De namen vlnr:
Pieter Koning (Piet van de Kar) (1911-1974), Klaas Schilder (van de Bibber) (1908-2000), Fruk Tuijp (1909-1980), Keesie Bond(de Koe) (1913-1989), Neeltje Schilder (van de Bibber) (1909-1998), Maartje Zwarthoed (Jennootje) (1921-2007), Jannetje Keijzer (Kleine Jannig van de Roek) (1917-1999), Antje Tuijp (van Klaas van Teup) (1912-1944), Aaltje Keijzer (van de Roek) (1915-2012), Sijmen Keijzer (van de Roek0 (1920-1931), Geertje Guijt (van de Goeie Ziel) (1914-1998), Jansje Keijzer (van de Roek) (1918-2012), Trijntje Bond (van Jaap van Grietje) (1919-1999), Huivje Tuinp (van Klaas van Teup) (1914-1980), Grietje Bond (van Jaap van Grietje) (1915-1984), Thames Bond (van Jaap van Grietje) (1917-1988).